Opis

Nieznana muzyka odkryta po 50 latach

Wydawać by się mogło, że polski jazz to temat na wskroś znany. Dziesiątki wybitnych albumów, biografie mistrzów, setki artykułów w czasopismach. Jak się okazuje, wciąż można znaleźć muzykę, która od lat czeka na odkrycie. W 80. urodziny Tomasza Stańko, Astigmatic Records prezentuje pierwszą część Wooden Music, konceptualnego projektu mistrza i jego legendarnego kwintetu, który od 50 lat znajduje się w archiwach Radia Bremen.

Tomasz Stańko był wyjątkowym polskim trębaczem jazzowym. Odszedł w 2018 roku, pozostawiając po sobie liczne wydawnictwa, ścieżki dźwiękowe, nagrania koncertowe i szalone historie z jego udziałem. Zanim wspiął się na szczyt, doskonalił swoje rzemiosło u boku Krzysztofa Komedy i Andrzeja Trzaskowskiego. W połowie lat 60. pojawił się na płytach Astigmatic i Polish Jazz Vol. 4 – albumy, które były manifestem twórczym polskiego jazzu tamtych lat. Jednak przez cały ten czas nieustannie myślał o założeniu własnego zespołu.

W 1968 roku uzupełnił skład – Janusz Stefański na perkusji, Bronisław Suchanek na kontrabasie, Janusz Muniak na saksofonie tenorowym i Zbigniew Seifert na saksofonie altowym, którego wkrótce zastąpił skrzypcami. Stańko podzielił twórczość kwintetu na trzy okresy. Pierwsza, skomponowana, związana jest z Music for K, debiutem wydawniczym Stańki jako lidera, który na stałe wpisał się do kanonu polskich płyt jazzowych. Drugi okres to muzyka drewniana – to okres free jazzu, najmniej znany w historii kwintetu, mimo że trwał ponad trzy lata. Trzeci i ostatni okres związany jest z wydaniem ostatniego albumu zespołu, kultowego Purple Sun. Jednak cały okres między Music for K a Purple Sun jest owiany tajemnicą, ponieważ zespół przebywał wówczas głównie w Europie Zachodniej. Na początku lat 70. wszyscy muzycy mają roczne wizy. W przerwach między podróżami mieszkają w Niemczech: najpierw w hippisowskiej gminie w Wurtzburgu, potem w Darmstadt. Na co dzień grają w klubach. Mówi się, że kwintet wyróżnia się spośród innych zespołów umiejętnością całkowitego „spalenia” w ogniu improwizacji. Prowadzą swoje życie jako jeden organizm, koncertując bez żon i dziewczyn. Kompozycje się rozmywają, dominuje fascynacja muzyką swobodną. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką. najpierw w hippisowskiej gminie w Wurtzburgu, potem w Darmstadt. Na co dzień grają w klubach. Mówi się, że kwintet wyróżnia się spośród innych zespołów umiejętnością całkowitego „spalenia” w ogniu improwizacji. Prowadzą swoje życie jako jeden organizm, koncertując bez żon i dziewczyn. Kompozycje się rozmywają, dominuje fascynacja muzyką swobodną. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką. najpierw w hippisowskiej gminie w Wurtzburgu, potem w Darmstadt. Na co dzień grają w klubach. Mówi się, że kwintet wyróżnia się spośród innych zespołów umiejętnością całkowitego „spalenia” w ogniu improwizacji. Prowadzą swoje życie jako jeden organizm, koncertując bez żon i dziewczyn. Kompozycje się rozmywają, dominuje fascynacja muzyką swobodną. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką. Mówi się, że kwintet wyróżnia się spośród innych zespołów umiejętnością całkowitego „spalenia” w ogniu improwizacji. Prowadzą swoje życie jako jeden organizm, koncertując bez żon i dziewczyn. Kompozycje się rozmywają, dominuje fascynacja muzyką swobodną. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką. Mówi się, że kwintet wyróżnia się spośród innych zespołów umiejętnością całkowitego „spalenia” w ogniu improwizacji. Prowadzą swoje życie jako jeden organizm, koncertując bez żon i dziewczyn. Kompozycje się rozmywają, dominuje fascynacja muzyką swobodną. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką. Krótkie utwory i motywy są punktem wyjścia do dalszych występów. Zespół nie planuje, po prostu gra. 28 maja 1972 grają na festiwalu jazzowym w Iserlohn. JG Records wyda ten występ jako Jazzmessage from Poland. Sama muzyka tam nagrana reprezentuje to, co kwintet nazwał drewnianą muzyką.

Podstawą drewnianej muzyki jest brzmienie kontrabasu i skrzypiec, ale szybko okazuje się, że wszystkie instrumenty poza trąbką Tomasza Stańki są drewniane. Rodzi się orkiestra smyczkowa, nad którą metalowa trąbka może tkać najrozmaitsze barwy przy akompaniamencie saksofonu. To, co fascynuje kwintet w muzyce drewnianej, to melodia, rytm i barwa – tam, gdzie zwykle są tylko elementem, w swoim przypadku wypełniają cały utwór. Bronisław Suchanek, ostatni żyjący członek kwintetu, wspomina:

„Wooden Music to totalna improwizacja. Kiedyś przychodziliśmy na koncert, zaczynaliśmy grać, nie wiedząc, dokąd zmierzamy. Jedyne, co nas kierowało, to wspólna i mentalna zgodność, zrozumienie, przyjaźń i szacunek w tej muzycznej podróży. Muzyka była pierwszym najważniejszym elementem, któremu przypisano – to był free jazz w najczystszej postaci. Jeśli są jakieś momenty, które wydają się wyreżyserowane, to dlatego, że graliśmy razem przez kilka lat, wieczór po wieczorze, chodząc od klubu do klubu. Znaliśmy się lepiej niż nasi rodzice znali nas, mieliśmy do siebie całkowite zaufanie – to właśnie sprawiło, że ta muzyka istniała w taki sposób, w jaki istniała”.

Z okazji 80. rocznicy urodzin Tomasza Stańki Astigmatic Records we współpracy z Fundacją Tomasza Stańki i Instytutem Adama Mickiewicza wyda dwie części Wooden Music: pierwszą 5 grudnia 2022 roku, a drugą w pierwszej połowie 2023 roku